18 چالش سامانه جدید صدور کارت بازرگانی - وبلاگ مستر

به گزارش وبلاگ مستر، خبرنگاران : دبیر کل اتاق ایران طی نامه ای به رئیس سازمان توسعه تجارت ایران این سازمان، ضمن بر شمردن ایرادات سامانه جدید صدور کارت بازرگانی، پیشنهادات اتاق ایران برای رفع این مسائل را بیان نمود.

به گزارش وبلاگ مستر به نقل از پایگاه خبری اتاق بازرگانی ایران دبیر کل اتاق ایران در نامه ای به رئیس سازمان توسعه تجارت، ضمن برشمردن ایرادات سامانه جامع تجارت، ضعف های اجرایی در فرایند تغییر شیوه تمدید و صدور کارت بازرگانی را مورد تاکید قرار داد.

محمدرضا رمضانی طی نامه ای که در پی پاسخ حمید زادبوم به اشکالات و ابهامات مطرح شده از سوی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران در زمینه فرایند جدید تمدید و صدور کارت بازرگانی، صادر شده است، مجموع مکاتبات و توصیه های مجلس بخش خصوصی درباره سامانه جامع تجارت را بازگو کرد.

متن کامل نامه محمدرضا رمضانی دبیر کل اتاق ایران به حمید زادبوم، معاون وزیر و رئیس سازمان توسعه تجارت به توضیح زیر است:

جناب آقای مهندس زادبوم معاون محترم وزیر و رئیس کل سازمان توسعه تجارت ایران

سلام علیکم

احتراما بازگشت به نامه شماره 20028.100.99 مورخ 99.6.18 در مورد شروع فرآیند صدور و تمدید کارت بازرگانی از طریق سامانه جامع تجارت به استحضار می رساند، اتاق ایران مستندات به مواد (3) و (10) قانون مقررات صادرات و واردات و آیین نامه اجرایی آن در فرآیند صدور و تمدید کارت های بازرگانی به عنوان متولی صدور کارت بازرگانی و در اجرای تکالیف قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز و طبق توافقات سه جانبه فی مابین اتاق ایران، وزارت صمت و ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز و بر اساس ابلاغیه شماره 297936/60 مورخ 98.11.8 آمادگی خود را در اجرای صحیح و دقیق قانون مزبور و فرآیند جدید صدور و تمدید کارت از طریق سامانه جامع تجارت گفته است.

در این راستا و در تعامل و همکاری با سازمان توسعه تجارت ایران و در اجرای بخشنامه شماره 13483.100.99 مورخ 99.4.31، اتاق ایران نسبت به مسدود نمودن سامانه کارت هوشمند به جهت صدور کارت، اقدام و از تاریخ 99.5.15 نیز دریافت تقاضای تمدید کارت از سامانه را مسدود نمود.

متأسفانه آن سازمان محترم طی بخشنامه شماره 12376.100.99 مورخ 99.4.23 در یک ضرب الاجل غیرمنتظره و خطاب به رؤسای محترم سازمان های صمت 31 استان و جنوب استان کرمان گفت که سازمان های صمت می بایست از تاریخ 99.5.24 از پذیرش و تایید کارت های صدوری از سامانه اتاق ایران خودداری کرده و از صدور و تمدید کارت بازرگانی جلوگیری نمایند که مورد اعتراض نمایندگان اتاق ایران قرار گرفت.

بر اساس مذاکرات انجام شده توسط نمایندگان اتاق ایران و سازمان توسعه تجارت ایران و طبق درخواست اتاق ایران مبنی بر اجرای مرحله به مرحله اقدامات در مورد برنامه زمان بندی انتقال فرآیند صدور و تمدید کارت بازرگانی و سامانه یکپارچه اعتبارسنجی و رتبه بندی اعتباری، آن سازمان طی نامه شماره 13815.100.99 مورخ 99.5.1 به روسای محترم سازمان های صمت 31 استان و جنوب کرمان ابلاغ نمود که عملیات صدور کارت بازرگانی از تاریخ 99.5.1 در سامانه اتاق بازرگانی متوقف و صرفاً در سامانه یکپارچه اعتبارسنجی انجام شود و در مورد تمدید کارت بازرگانی تا تاریخ 1399.5.15 همچنان عملیات در سامانه اتاق بازرگانی قابل انجام باشد. ولی از تاریخ مذکور عملیات تمدید کارت بازرگانی نیز در سامانه اتاق بازرگانی متوقف و صرفاً در سامانه اعتبارسنجی انجام شود.

نماینده اتاق ایران در جلسات متعدد با نمایندگان وزارت صمت و سازمان توسعه تجارت، موکدا درخواست کرده است است که فرآیند صدور و تمدید کارت ها در سه استان کشور نظیر استان خراسان رضوی، فارس و آذربایجان شرقی به صورت آزمایشی اجرا شود و پس از برطرف ایرادات سامانه، مراتب در سایر استان ها و به صورت گسترده به اجرا در آید. در این ارتباط اتاق ایران طی مکاتبات متعدد با جهانگیری معاون اول محترم رئیس جمهور، مدرس خیابانی سرپرست محترم وقت وزارت صمت و سرقینی سرپرست محترم وزارت صمت، ایرادات فنی و اشکالات موجود را گفته است و خواهان اجرای فرآیند مزبور در سه استان کشور به صورت پایلوت و آزمایشی شده است. اما متاسفانه عدم انجام تست عملیاتی و انجام فاز پایلوت استانی باعث شده است که اولین کارت با تأخیر بسیار در تاریخ 99.6.16 و بعد از گذشت 46 روز از اجرای پروژه صادر شود.

فعالان مالی در طول ماه های گذشته مبادرت به تشکیل پفراینده صدور یا تمدید کرده اند که فقدان زیرساخت های مناسب سامانه ای، عدم آمادگی سامانه جامع تجارت و ایرادات فنی وارده بر آن و نیز اختلال سامانه مذکور در ارتباط با سامانه های سایر دستگاه ها و نهادها، ضمن ایجاد بلاتکلیفی و سردرگمی فعالان مالی، باعث عدم صدور یا تمدید کارت ها و در نتیجه توقف فعالیت های تولیدی، تجاری و صادراتی ایشان شده و زمینه اعتراضات گسترده فعالان مالی و تشکل های مربوطه را نسبت به اتاق های سراسر کشور فراهم کرده است.

متأسفانه ضرب الاجل مزبور موجب سردرگمی و ابهام کارشناسان سازمان صمت استان نیز شده و به اذعان ایشان، صدور و تمدید کارت از طریق سامانه جامع تجارت دچار ایرادات فنی بسیاری است. برای نمونه، نامه شماره 36544.12 مورخ 99.6.23 سازمان صمت استان کرمانشاه و نامه شماره 49003.104 مورخ 99.6.6 سازمان صمت استان اصفهان مبنی بر عدم امکان صدور و تمدید کارت از طریق سامانه اعتبارسنجی و رتبه بندی اعتباری گویای این مطلب است.

براساس اطلاعات واصله از سوی متقاضیان دریافت و تمدید کارت بازرگانی مبنی بر عدم امکان ثبت درخواست در سامانه جامع تجارت و پیگیری نمایندگان اتاق ایران در این خصوص طبق اذعان کارشناسان محترم وزارت صمت ایرادات فنی و مسائل عدم امکان ارتباط با سامانه های بانک مرکزی و سازمان امور مالیاتی موجب بروز مسائل مربوطه شده است. لذا اعلام مشکل از سوی اتاق در حالی که سامانه کارت هوشمند بازرگانی که به مدت 10 سال نسبت به صدور و تمدید کارت بدون مشکل اقدام می کرده است یا موارد مطروحه توسط سازمان توسعه تجارت در تضاد است.

با توجه به موارد مطروحه موارد 18 گانه در مورد مسائل موجود در تعامل دو سامانه در جلسه ای مشترک با تیم فنی وزارت صمت مطرح نمود. در جلسه مزبور، تمامی موارد مورد بررسی قرار گرفت که نتایج آن در صورتجلسه پیوست تقدیم حضور شده است. لذا ادعای عدم اطلاع کارشناسان وزارت صمت از مسائل عنوان شده تا قبل از جلسه 99.6.18 در کمیسیون تسهیل تجارت اتاق تهران صحیح نمی باشد.

علیهذا نظر به مراتب فوق الذکر و با توجه به موارد مطروحه در نامه شماره 20028.100.99 مورخ 99.6.18، در مورد موضوعات 18 گانه موارد ذیل را اشعار می نماید:

1- برخی از کارت هایی که دچار مشکل در ارسال به سامانه کارت شده اند، به علت یکسان بودن کدپستی منزل و کدپستی دفتر مرکزی متقاضی بوده است. لذا نیاز است استعلام های دریافتی توسط وزارت صمت، قبل از ارسال به اتاق مورد بررسی قرار گیرد.

2- در مورد اعتبار 5 ساله کارت های تولیدی، در تعدادی از پفراینده های ارسالی، علیرغم وجود اطلاعات مبنی بر تولیدی بودن متقاضی کارت، اطلاعات به صورت غیرتولیدی به اتاق ارسال شده است و پس از ارائه مدارک توسط دارنده کارت و ارتباط با همکاران فنی وزارت صمت، معین شد این موضوع نیاز به بررسی مجدد استعلام های دریافت شده توسط سامانه اعتبارسنجی و تغییر در پیاده سازی آن سامانه دارد. لازم به توضیح است که دارندگان کارت هایی که پروانه فعال و ابطالی داشتند، به دلیل وجود اطلاع ابطالی، تولیدی محسوب نشده بودند.

3- در موضوع حذف فرم د و فرم الف در جلسه مورخ 99.6.17 تصمیم بر آن شد در کمیته کارت اتاق ایران این موضوع بررسی شود. در تاریخ 99.6.19 این کمیته تشکیل و با توجه به اینکه استعلام های مربوط به این فرمها از سمت بانک مرکزی و سازمان امور مالیاتی در اختیار اتاق ایران قرار نمی گیرد مقرر شد به جهت جلوگیری از ایجاد مسائل حقوقی برای اتاق ها، فعلا اقدامی جهت حذف آنها صورت نپذیرد.

4- در بند فوق توضیح داده شد.

5- سامانه جدید اعتبارسنجی هیچ تغییری در کارهای کارشناسان اتاق های کشور ایجاد نکرده است که نیازمند آموزش و یا تهیه مستند برای آنها باشد. تا قبل از راه اندازی این سامانه، شروع فرآیند توسط متقاضی از طریق پنل کاربری بر روی سامانه کارت انجام می شد و پس از طی مراحل به کارتابل کارشناس اتاق جهت بررسی و تایید ارجاع می شد. هم اکنون نیز در سامانه جدید، شروع فرآیند از طریق سامانه جامع می باشد. بعد از ارسال پفراینده در صورتی که خطایی نداشته باشد اطلاعات ارسالی در کارتابل بازرگان ثبت شده و بعد از تایید متقاضی در اختیار کارشناس اتاق قرار می گیرد. شایان ذکر است پس از پیگیری های مکرر از تیم فنی وزارت صمت، پس از گذشت 15 روز از شروع پروژه و در تاریخ 99.5.15، جلسه آموزشی جهت آشنایی با فرآیند جدید صدور و تمدید کارت در سامانه جامع تجارت بصورت ویدئوکنفرانسی برای مدیران و کارشناسان اتاق های سراسر کشور برگزار گشت.

6- به علت عدم پیاده سازی سامانه جامع در زمان ثبت درخواست متقاضی، و به علت وجود فرآیند جاری تمدید و یا تمدید انجام شده در سامانه اتاق بازرگانی، طبعاً تعدادی از کارت هایی که اقدام تمام شده یا ناتمام در سامانه کارت اتاق دارند، با خطای اشاره شده روبرو می شوند که پس از تکمیل پیاده سازی کارشناسان در سامانه جامع، این قبیل موارد باید به حداقل برسد.

7- موضوع عدم پاسخگویی مناسب کارشناسان مرکز تماس سامانه جامع مورد تایید اغلب بازرگانان مراجعه نماینده به اتاق می باشد. علاوه بر آن از همان ابتدای مرداد و شروع دستوری پروژه در صفحه اول سامانه کارت بازرگانی توضیحات کافی به توضیح ذیل ارائه شده است:

لذا ادعای: عدم اطلاع رسانی مناسب به بازرگانان توسط آن اتاق علیرغم درخواست این موضوع طی رونوشت تمامی مکاتبات از سال گذشته و حتی عدم آشنایی کارشناسان اتاق های شهرستان ها با فرآیند جدید و در نتیجه پاسخگویی حضوری یا تلفنی ناقص به متقاضیان صحیح نمی باشد.

8- به علت وجود اطلاعات افراد غیرمجاز با اطلاعات قدیم و شماره قدیم کارت در سامانه کارت و همچنین وجود بدهی گمرکی و بررسی گمرکی برای بدهی با شماره قدیم کارت، استفاده از شماره قدیم در استعلام اولیه لازم است و نمی توان صرفاً بر اساس شماره/شناسه ملی اقدام نمود. این مهم قبل تر در صورتجلسه مورخ 99.5.11 هم اشاره شد و مجدد در جلسه 99.6.17 بر لزوم آن تاکید شده است که همچنان از سوی سامانه جامع تجارت پیاده سازی نشده است.

9- بدیهی است که ارتباط سامانه های نرم افزاری از طریق وب سرویس، نیاز به قراردادی توافق شده دارد. طبق صورتجلسه مورخ 99.5.11 مبنی بر ارائه وب سرویس به اتاق ایران جهت ثبت درخواست حذف، هماهنگی خاصی جهت نحوه پیاده سازی و یا ارائه این سرویس تا به امروز صورت نگرفته است. حذف می تواند از هر دو سامانه صورت گیرد و پس از ثبت درخواست حذف، اطلاع حذف جهت تایید عملیات، منطقی بنظر می رسد. لذا ادعای مطرح شده مبنی بر آماده بودن شرایط و یا وب سرویس (که حتی در مورد روش آن توافقی صورت نگرفته است)، دور از ذهن می باشد؛ چرا که پس از آماده سازی، لازم است به طرف مقابل اعلام شود که از سرویس جدید و یا شرایط جدید با شرایط معین استفاده شود. همچنین در جلسه 99.6.17 مجدد درخواست شد تا وب سرویس حذف توسط وزارت صمت بررسی شود که نشان می دهد عبارت این موضوع مستلزم تکمیل پیاده سازی این وب سرویس در سامانه آن اتاق بوده و نیازی به وب سرویس جدید نیست. صحیح نمی باشد.

10- در زمان تست سیستم و پیش از عملیاتی شدن، یکی از درخواست های اتاق، تست حالت های مختلف بوده است. نظیر اتباع خارجی، اتاق های تعاون، استان هایی که در آنها چند اتاق وجود دارد (اصفهان،کاشان و ...) که متاسفانه این قبیل از موارد، در فاز تست، مورد بررسی قرار نگرفت و عملاً با اطلاعات واقعی بازرگانان و در سرورهای اصلی اتاق و صمت، تست و عملیاتی شدن بصورت همزمان صورت پذیرفت. تا تاریخ 99.6.23 نمونه پیروز برای اتباع خارجی با اطلاعات صحیح دریافت نشده است و حتی تنها موردی هم که اقدام به ثبت نام کرده، با ملیت ایرانی برای اتاق ایران ارسال شده است که متاسفانه مانع انجام کار امثال ایشان خواهد شد.

11- با توجه به تجربه تلخ صدور و تمدید، بهتر است موضوع اعلام به گمرک سریعتر توسط صمت و اتاق انجام پذیرد تا مسائل جدید به موارد قبلی اضافه نشود.

12- برخی از فرایندهای مرتبط با کارت بازرگانی از جمله ابطال، تعلیق، انتقال ، المثنی و غیبرطرفال سازی در سامانه جامع تجارت لحاظ نشده است و چنانچه اتاق یا متقاضی درخواست ابطال یا غیبرطرفال نمودن کارت را نماید امکان پذیر نیست.

13- تست کارت اتاق تعاون مستلزم فراهم نمودن داده تستی توسط وزارت صمت در زمان تست و راه اندازی اولیه سیستم بوده است. همانطور که در بند 10 مطرح شد، عملا تست گسترده برای سیستم صورت نگرفته است و حداکثر 20 کارت متمایز ولی با دیتای تقریباً یکسان ارسال شده است. کارت اتاق تعاون نیز بعد از اجرای پروژه و در سرور واقعی و نه تستی بررسی شد که این امر نیز با اصول شروع بهره برداری از نرم افزار جدید سازگار نیست.

14- تست مربوط به استان های دو سازمانی توسط اتاق انجام نشده و درصورتی که کارشناسان صمت در این موضوع مسئله ای ندارند اتاق ایران نیز تاکیدی بر آن ندارد.

15- با توجه به قطع ارتباط وب سرویسی اتاق ایران با سازمان امور مالیاتی به دلیل درخواست وزارت صمت، سایر فرآیندهای موجود در سامانه کارت نظیر ابطال، انتقال، المثنی و ... نیز عملاً از کار افتاده اند و با توجه به زمانبر بودن تحلیل و پیاده سازی سایر فرآیندها، از فرایند توافق قبلی (سرانجام شهریور) بسیار عقب می باشیم.

16- طبق صورتجلسه مورخ 99.5.11، لازم است وب سرویسی در اختیار اتاق قرار داده شود تا در لحظه صدور گواهی مبدا، از اعتبار کارت اطمینان حاصل شود. با توجه به جدا بودن سیستم ها، ممکن است اعلام غیبرطرفال شدن کارت توسط صمت به سامانه اتاق، به هر دلیلی با تاخیر یا مشکل روبرو شود که این امر می تواند منجر به صدور گواهی مبدا برای کارت غیرمعتبر شود. با توجه به اهمیت موضوع مجدد این درخواست در صورتجلسه 99.6.17 نیز آورده شده است.

17- هم اکنون اغلب سازمان ها و ارگان ها سرویس های خود را به مخاطبین متعددی با تعریف نامهای کاربری مختلف ارائه می نمایند. لذا از لحاظ فنی امکان تفکیک درخواست های گواهی 186 توسط سازمان امور مالیاتی با ساده ترین و کم هزینه ترین راه حل و تعریف نام کاربری متفاوت برای وزارت صمت و اتاق ایران در ورودی وب سرویس مقدور بوده و محرز است که قطع دسترسی اتاق ایران به این استعلام جنبه فنی نداشته است.

18- همچنین در مورد کاهش چشمگیر تعداد صدور و تمدید در بازه فعال شدن سامانه جامع تجارت، موارد زیر قابل توجه می باشد:

از ابتدای مردادماه تا تاریخ 99.6.23، از 665 کارت ارسالی توسط وزارت صمت، تنها 48 مورد به صدور یا تمدید کارت منجر شده اند که اولین کارت در تاریخ 199.6.16 و بعد از گذشت 46 روز از اجرای پروژه با پیگیری های متعدد صورت پذیرفته است.

330 مورد به دلیل نقص مدارک و یا خطا در اطلاعات ارسالی در ابتدای کار توسط سامانه اتاق به وزارت صمت بازگشت داده شده اند.

برای موضوع تکمیل شماره مالی با شماره ملی طبق صورتجلسه مورخ 99.6.17 مقرر شد تغییرات مربوطه، توسط وزارت صمت صورت پذیرد و در صورت عدم ارسال خطا بازگردانده شود.

به دلیل عدم همخوانی اطلاعات ارسال شده توسط وزارت صمت با توافق اولیه در قرارداد وب سرویس ها، برخی از فیلدهای اطلاعاتی که مورد نیاز این وزارت نبوده است، جهت تسهیل عملیات بازرگان در سامانه اتاق قابل ویرایش شده است تا امکان اصلاح برای بازرگان بدون رفت و برگشت وجود داشته باشد.

در موارد ارسالی صمت، مسائلی نظیر نامعین بودن جنسیت فرد، مشکل در معین تولیدی/غیرتولیدی بودن، مشکل در نبود کد مالی در فیلد توافق شده، عدم همخوانی اطلاعات تفصیل و استعلامی ارسالی توسط صمت، ارسال کارت با وجود چک برگشتی و ... وجود داشته است که اگر فاز تست و پایلوت استانی محقق می شد این موارد قبل از رسیدن حجم عظیمی از پفراینده ها برطرف می شد.

پذیرش فرمت های گوناگون برای پیوست مدارک، به جدید و یا قدیم بودن سامانه ها مرتبط نمی باشد. فرمت های JPG, PNG, PDF فرمت های پرکاربرد می باشند و این موضوع با جستجو در محیط وب قابل استخراج است. یکی از دلایل محدود شدن فرمت تصاویر، امکان استفاده از ابزارهای دیگر جهت فشرده سازی اطلاعات بدون از دست رفتن کیفیت، امکان استخراج متن از عکس و ... می باشد که به همین جهت در سامانه های مبتنی بر وب فرمت های ورودی محدود می گردند.

همچنین در مورد حجم فایل ارسالی نیز، محدودیت طبیعتاً در هر سامانه تحت وبی وجود داشته و خواهد داشت. و بر اساس زیرساختهای ذخیره سازی و ارتباطی موجود در مورد حداکثر سایز فایل ها می توان نظر کارشناسی داد.

نکته مهم دیگر آن است که اعتبارسنجی اطلاعات ارسالی توسط اتاق، در دو مرحله صورت می پذیرد. در مرحله اول، موارد ابتدایی نظیر وجود فرآیند جاری انجام می پذیرد. در صورتیکه وزارت صمت یا متقاضی، مسائل اولیه را برطرف نمایند، اطلاعات ارسالی وزارت صمت وارد فاز دوم اعتبارسنجی اتاق می گردند که عملاً به دلیل مشکل فقدان کد مالی، اطلاعات محل ثبت، محل تولد و ... که به مرور معین و برطرف شدند، کارتها بازگشت می خورند.

در ضمنً، در صورتیکه مطابق توافق اولیه، سامانه جامع پیش از شروع، وب سرویس اتاق را فراخوانی می کرد، هیچ یک از بازرگانان با مشکل وجود فرآیند جاری روبرو نمی شدند و پیش از اقدام در سامانه جامع، شرایط کارت قبلی خود در سامانه اتاق را معین می کردند.

همچنین در مورد رد درخواست بعلت وجود فرآیند جاری همانطور که بارها در جلسات عنوان شده بعلت پرداخت وجوه درآمدی در هر فرآیند و صدور اسناد مالی امکان حذف سیستمی وجود ندارد و خود بازرگان و یا اتاق استانی با هماهنگی با واحدهای مالی باید نسبت به حذف فرآیند اقدام نمایند تا سوابق پرداختی بازرگان دچار اختلال نشود و با حذف فیشهای پرداختی از سامانه دچار مشکل نگردند. همانطور که در جلسه 99.6.17 عنوان شد قرار شد صرفاً پیامکی مبنی بر حذف فرآیند توسط خود بازرگان به ایشان ارسال شود که با توجه به دستور سرپرست محترم وزارت صمت مبنی بر اعطای مهلت 2 ماهه به سامانه جامع تجارت و بازگشت به سامانه کارت هوشمند اتاق و انجام فرآیندهای باقیمانده در آن حذف آنها نیازی نمی باشد.

با عنایت به موارد فوق الذکر خواهشمند است به منظور تسهیل امور فعالان مالی، جهت عملیاتی شدن درخواست های مطروحه، دستور اقدامات لازم را صادر فرمایید.